1. Εισαγωγή:
Γενικά περί φυσικών προϊόντων- κατανόηση της δράσης τους σε μοριακό επίπεδο. Εκμετάλλευση των φυσικών προϊόντων 2. Πρωτογενείς μεταβολίτες:
Υδατάνθρακες: μονοσακχαρίτες, ολιγοσακχαρίτες, πολυσακχαρίτες
Λιπίδια: έλαια, αλκίνια
Αμινοξέα, πεπτίδια, πρωτεΐνες, ένζυμα: μη πρωτεϊνικά αμινοξέα, κυανυδρινικοί γλυκοσίδες, γλυκοσινολίδια, βεταλαΐνες, λεκτίνες, ένζυμα 3. Φαινολικά, σικιμικά, οξικά παράγωγα:
Σικιμικά παράγωγα και παράγωγα φαινυλοπροπανίου: Φαινόλες και φαινολοξέα, κουμαρίνες, λιγνάνες, φλαβονοειδή, ανθοκυάνες, ταννίνες
Πολυκετίδια: κινόνες, ορκινόλες, φλωρογλουκινόλες 4. Τερπένια και στεροειδή:
Μονοτερπένια, σεσκιτερπένια, Αιθέρια έλαια, πυρεθροειδή, ιριδοειδή, σεσκιτερπενικές λακτόνες, διτερπένια, τριτερπένια, σαπωνίνες, στερόλες, στεροειδή, καροτενοειδή,
ελαιορητίνες, βάλσαμα. 5. Αλκαλοειδή:
Αλκαλοειδή από την ορνιθίνη (πυρολιδίνες, τροπάνια, πυρολιζιδίνες) Αλκαλοειδή από τη λυσίνη (πιπεριδίνες, κινολιζιδίνες, ινδολιζιδίνες) Αλκαλοειδή από το νικοτινικόοξύ (πυριδίνες)
Αλκαλοειδή από την τυροσίνη (τετραυδροισοκινολίνες, τροποποιημένες ισοκινολίνες, μορφίνες, οπιοειδή)
Αλκαλοειδή από τη θρυπτοφάνη (ινδόλια, καρβολίνια, Κινολίνες) Αλκαλοειδή από το ανθρανιλικό οξύ (κινολίνες, ακριδίνες)
Αλκαλοειδή από την ιστιδίνη (ιμιδαζόλια) 6. Τεχνικές Παραλαβής Διαχωρισμού Απομόνωση και Ταυτοποίησης Φυσικών Προϊόντων:
Τεχνικές Εκχύλισης, Διήθησης και Απόσταξης
Τεχνικές Διαχωρισμού και Απομόνωσης: Xρωματογραφικές τεχνικές Τεχνικές Ταυτοποίησης: Φασματοσκοπικές Τεχνικές 7. Τεχνικές ελέγχου βιοδραστικότητας:
Προσδιορισμός ολικών φαινολικών. Αντιοξειδωτική δράση, Αντιμικροβιακή δράση, Τοξικότητα, Εντομοαπωθητική- Εντομοελκυστική δράση, Ζιζανιοκτόνος δράση 8. Εφαρμογές Φυσικών Προϊόντων:
Βότανα, Αρτύματα, Αιθέρια έλαια, Φυσικές χρωστικές, Φυσικά Συντηρητικά Τροφίμων,Συμπληρώματα διατροφής, Φυτοπροστατευτικά, Φάρμακα, Καλλυντικά, Νέα προϊόντα με ενδιαφέρουσες προοπτικές.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
1. Απομόνωση Κιναμαλδεΰδης από κανέλλα
2. Έλεγχος της καθαρότητας με χρωματογραφικές και φασματοσκοπικές τεχνικές
3. Απομόνωση Καφεΐνης από το τσάι
4. Έλεγχος της καθαρότητας με χρωματογραφικές και φασματοσκοπικές τεχνικές
5. Προσδιορισμός Ολικών φαινολικών: Μέθοδος Folin-Ciocalteu
6. Προσδιορισμός Αντιοξειδωτικής Δράσης: Μέθοδοι DPPH, ABTS
7. Προσδιορισμός Τοξικότητας-Μέθοδος μέτρησης βιοφωταύγειας του βακτηρίου
Vibrio fischeri (αναλυτής MICROTOX)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Αντικείμενο του μαθήματος Φυσικά Προϊόντα:
Χημεία και Βιοδραστικότητα είναι η μελέτη και εμβάθυνση των φοιτητών σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο με τις σύγχρονες μεθόδους παραλαβής, απομόνωσης και επεξεργασίας φυσικών προϊόντων, πρωτογενών και δευτερογενών μεταβολιτών.
Ταξινόμησή τους με βάση τη προέλευσή τους, τη χημική τους δομή, τη βιοδραστικότητά τους και τη βιοσύνθεσή τους.
Μελέτη των εφαρμογών τους στη βιομηχανία τροφίμων και φυτοφαρμάκων.
Βιβλιογραφία
1. Natural Products from Plants Leland J. Cseke, Ara Kirakosyan, Peter B. Kaufman, Sara L. Warbe, James.
2. A. Duke, Harry L. Brielmann, CRC Press Taylor & Francis Group, 2006. Χημεία Φυσικών Προϊόντων Β. Ραγκούση 1996.
3. Φαρμακευτικά Προϊόντα Φυσικής Προελεύσεως, Π. Κορδοπάτης, Ε. Μάνεση-Ζούπα, Γιώργος Παΐρας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
4. Φυσικά Προϊόντα: Χημεία και Βιοδραστικότητα, Β. Κωνσταντίνου, Η. Κουλαδούρος, Π. Ταραντίλης, Χ. Παππάς, Πανεπιστημιακές Σημειώσεις, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Το Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου - ΕΤΔΑ (Μετονομασθέν Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων, ΠΔ 80/27/5/13, ΦΕΚ Α119 28/5/13) προσφέρει στους φοιτητές του το επιστημονικό υπόβαθρο για την ορθολογική αντιμετώπιση επιστημονικών και τεχνολογικών θεμάτων που σχετίζονται με τον τομέα των τροφίμων.
