1. Εισαγωγή – Βασικά στοιχεία Λαχανοκομίας –
Ταξινόμηση λαχανικών
o Εισαγωγικές έννοιες – Αντικείμενο λαχανοκομίας
o Παγκόσμια παραγωγή κηπευτικών προϊόντων
o Παραγωγή κηπευτικών προϊόντων στην Ελλάδα
o Το κλίμα της Ελλάδας σε σχέση με την ανάπτυξη των
κηπευτικών καλλιεργειών
o Η οικονομική́ σημασία των κηπευτικών καλλιεργειών για
την Ελλάδα
o Προβλήματα της Ελληνικής λαχανοκομίας
o Ποιότητα και διατροφική αξία των λαχανικών
o Ολοκληρωμένη και Βιολογική́ λαχανοκομία και η εφαρμογή́
της στην πράξη
o Ταξινόμηση και συνοπτική παρουσίαση λαχανικών βάσει
κοινών χαρακτηριστικών (φυλογενετικές σχέσεις, βρώσιμο τμήμα, απαιτήσεις σε
θερμοκρασία, ανάγκες για ανθική επαγωγή, τρόπο επικονίασης ανθέων, τρόπο
πολλαπλασιασμού, διάρκεια βιολογικού κύκλου)
2. Οικολογικό Περιβάλλον
o Επίδραση εναέριου και ριζικού περιβάλλοντος στις
καλλιέργειες κηπευτικών
o Επίδραση συστατικών αέρα, ηλιακής ακτινοβολίας,
θερμοκρασίας, υγρασίας αέρα και ανέμου στις καλλιέργειες κηπευτικών
o Επίδραση χαρακτηριστικών εδάφους (βάθος, κοκκομετρική
σύσταση, υγρασία, θερμοκρασία, οξύτητα, οργανική ουσία, ανάγλυφο) στην
ανάπτυξη των κηπευτικών
o Υποστρώματα καλλιέργειας κηπευτικών για σπορά σε φυτώρια
και για εκτός εδάφους καλλιέργειας (τύρφη, κομπόστ, κόκος, περλίτης,
πετροβάμβακας, ελαφρόπετρα)
3. Καλλιέργεια κηπευτικών στην ύπαιθρο
o Τεχνικές υπαίθριας καλλιέργειας κηπευτικών – Γενικά
στοιχεία
o Συμβατική υπαίθρια καλλιέργεια (χαρακτηριστικά, εποχές
καλλιέργειας, πρωιμότητα)
o Καλλιέργεια με εδαφοκάλυψη, χαμηλή κάλυψη, σκίαση
o Βιολογική υπαίθρια καλλιέργεια
4. Καλλιέργεια κηπευτικών στο θερμοκήπιο
o Γενικά στοιχεία
o Σκοπιμότητα καλλιέργειας κηπευτικών στο θερμοκήπιο.
o Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά θερμοκηπίων (σχήμα,
διαστάσεις, σκελετός, υλικά κάλυψης)
o Εξοπλισμός θερμοκηπίων (συστήματα εξαερισμού, θέρμανσης
και εξοικονόμησης ενέργειας, σκίασης, δροσισμού, εμπλουτισμού με CO2,
τεχνητού φωτισμού)
o Δικτυοκήπια
o Υδροπονικές καλλιέργειες κηπευτικών – Σκοπιμότητα,
εγκαταστάσεις παρασκευής θρεπτικών διαλυμάτων, συστήματα υδροπονικών
καλλιεργειών
5. Εγκατάσταση καλλιέργειας κηπευτικών
o Τρόποι πολλαπλασιασμού κηπευτικών. – Είδη
πολλαπλασιαστικού υλικού κηπευτικών, εγγενής και αγενής πολλαπλασιασμός,
νομοθετικό πλαίσιο παραγωγής και εμπορίας πολλαπλασιαστικού υλικού
κηπευτικών
o Θερμοκρασία φυτρώματος των σπόρων
o Κατεργασία εδάφους
o Απολύμανση εδάφους
o Εγκατάσταση καλλιέργειας κηπευτικών με απευθείας σπορά
και με μεταφύτευση.
o Φυτώρια κηπευτικών -Τρόποι και μέσα σποράς στα φυτώρια
o Εμβολιασμός κηπευτικών
o Πυκνότητες και αποστάσεις σποράς ή φύτευσης κηπευτικών
6. Καλλιεργητικές φροντίδες κηπευτικών
o Λίπανση κηπευτικών καλλιεργειών
o Διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων στις κηπευτικές
καλλιέργειες
o Υπολογισμός αναγκών κηπευτικών σε θρεπτικά στοιχεία
o Διάγνωση διαταραχών θρέψης μέσω φυλλοδιαγνωστικής
o Βασική λίπανση, υδρολίπανση και διαφυλλική λίπανση
κηπευτικών
o Λίπανση στις βιολογικές και υδροπονικές καλλιέργειες
κηπευτικών
7. Καλλιεργητικές φροντίδες κηπευτικών (ΙΙ)
o Άρδευση κηπευτικών καλλιεργειών
o Ανάγκες άρδευσης κηπευτικών
o Τρόποι και τεχνικές άρδευσης των κηπευτικών καλλιεργειών
o Χαρακτηριστικά συστημάτων άρδευσης κηπευτικών
o Ρύθμιση αρδευτικής δόσης και συχνότητας άρδευσης
o Ποιότητα αρδευτικού νερού
8. Καλλιεργητικές φροντίδες κηπευτικών (ΙΙΙ)
o Έλεγχος ζιζανίων – φυτοπροστασία κηπευτικών καλλιεργειών
o Έλεγχος κλίματος στις κηπευτικές καλλιέργειες
θερμοκηπίου
o Εφαρμογή φυτορυθμιστικών ουσιών στις κηπευτικές
καλλιέργειες
o Κλάδεμα – υποστύλωση κηπευτικών καλλιεργειών
o Υποβοήθηση καρπόδεσης στις καλλιέργειες θερμοκηπίου
9. Συγκομιδή – Μετασυλλεκτικοί χειρισμοί κηπευτικών
o Τεχνικές συγκομιδής κηπευτικών
o Καθαρισμός, διαλογή και συσκευασία κηπευτικών
o Μεταφορά κηπευτικών
o Μετασυλλεκτική συντήρηση και αποθήκευση κηπευτικών
10. Καλλιέργεια καρποδοτικών λαχανικών (Τομάτα, Αγγούρι,
Καρπούζι)
o Υφιστάμενη κατάσταση και σπουδαιότητα των καλλιεργειών
o Εισαγωγές, εξαγωγές και προοπτικές
o Εγκατάσταση και τεχνικές καλλιέργειας στην ύπαιθρο και
το θερμοκήπιο
o Συγκομιδή, διαλογή, συσκευασία, μεταφορά και
μετασυλλεκτική συντήρηση
11. Καλλιέργεια ριζωδών κηπευτικών (Πατάτα, Καρότο,
Κρεμμύδι)
o Υφιστάμενη κατάσταση και σπουδαιότητα των καλλιεργειών
o Εισαγωγές, εξαγωγές και προοπτικές
o Εγκατάσταση και τεχνικές καλλιέργειας
o Συγκομιδή, διαλογή, συσκευασία, μεταφορά και
μετασυλλεκτική συντήρηση
12. Καλλιέργεια φυλλωδών κηπευτικών (Μαρούλι, Λάχανο,
Σπανάκι)
o Υφιστάμενη κατάσταση και σπουδαιότητα των καλλιεργειών
o Εισαγωγές, εξαγωγές και προοπτικές
o Εγκατάσταση και τεχνικές καλλιέργειας
o Συγκομιδή, διαλογή, συσκευασία, μεταφορά και
μετασυλλεκτική συντήρηση
13. Καλλιέργεια πολυετών κηπευτικών (Σπαράγγι, Αγγινάρα)
o Υφιστάμενη κατάσταση και σπουδαιότητα των καλλιεργειών
o Εισαγωγές, εξαγωγές και προοπτικές
o Εγκατάσταση και τεχνικές καλλιέργειας
o Συγκομιδή, διαλογή, συσκευασία, μεταφορά και
μετασυλλεκτική συντήρηση
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με την υφιστάμενη κατάσταση και τις
προοπτικές της παραγωγής λαχανικών στην ύπαιθρο και υπό κάλυψη, τη διατροφική αξία των
λαχανικών, την οικονομικότητα της καλλιέργειας, τις τεχνικές της καλλιέργειας με εφαρμογή
σύγχρονων τεχνολογιών, καθώς και τους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς. Με την επιτυχή
ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια:
• Θα αναγνωρίζει τις διαφορετικές καλλιέργειες λαχανικών
• Θα αποκτήσει εξοικείωση με τις γεωργικές πρακτικές που εφαρμόζονται στις υπαίθριες και
θερμοκηπιακές καλλιέργειες
• Θα γνωρίζει τις καλλιεργητικές ιδιαιτερότητες των κυριότερων καρποδοτικών, φυλλωδών
και ριζωδών λαχανικών
• Θα αποκτήσει εξοικείωση με τις μεταχειρίσεις που υφίστανται τα λαχανικά μετά τη
συγκομιδή τους
- Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
Ελληνική
• Σάββας, Δ. (2016). Γενική Λαχανοκομία. Εκδόσεις Πεδίο
• Ολύμπιος, Χ. (2015). Η Τεχνική της Καλλιέργειας των
Υπαίθριων Κηπευτικών. Εκδόσεις Αθ. Σταμούλη, Αθήνα.
• Χα, Ι.Α. & Πετρόπουλος Σ. (2014). Γενική
Λαχανοκομία και Υπαίθρια Καλλιέργεια Κηπευτικών. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις
Θεσσαλίας, Βόλος.
Ξενόγλωσση
• Pearson, C. J. (1992). Field crop ecosystems. Elsevier,
UK.
• Peirce, L. C. (1987). Vegetables. John Wiley and Sons,
UK.
• Resh, H. M. (1998). Hydroponic Food Production.
Woodbridge Press, California, USA.
• Wien, H. C. (1999). The physiology of vegetable crops.
CABI Publishing, UK.
- Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
• European Journal of Horticultural Science
• Scientia Horticulturae
• Journal of Horticultural Science and Biotechnology
• Journal of the American Society for Horticultural
Science
• HortScience
• Folia Horticulturae
• Horticulturae
• Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca
• Acta Horticulturae
• HortScience
• Agriculture
• Plants
