1. Εισαγωγή στις βασικές έννοιες (λειτουργίες εδαφών, εδαφογένεση, ταξινόμηση εδαφών)
2. Φυσικές ιδιότητες εδαφών (ανόργανα συστατικά εδάφους, υφή, δομή, πορώδες, υγρασία, αερισμός, θερμοκρασία, χρώμα, βάθος, συνεκτικότητα)
3. Χημικές ιδιότητες εδαφών (pH, συγκράτηση και ανταλλαγή ιόντων, ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων, αλατότητα, αλκαλίωση)
4. Η οργανική ουσία του εδάφους
5. Οι οργανισμοί και η οικολογία του εδάφους
6. Τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία και η σχέση τους με τη φυτική παραγωγή (κριτήρια αναγκαιότητας, ρόλος θρεπτικών στοιχείων, περιεκτικότητα και επάρκεια θρεπτικών στοιχείων στα φυτά, διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων)
7. Το άζωτο, ο φώσφορος και το κάλιο (ο ρόλος τους στη θρέψη των φυτών και στην γονιμότητα του, ο κύκλος τους, εκτίμηση της διαθεσιμότητάς τους και πρακτικές διαχείρισης στην πράξη)
8. Ασβέστιο, μαγνήσιο και ιχνοστοιχεία
9. Ανάλυση του εδάφους και ερμηνεία των αποτελεσμάτων
10. Πρακτικές διαχείρισης των θρεπτικών στοιχείων
11. Ανόργανα εμπορικά λιπάσματα
12. Χρήση οργανικών πηγών θρεπτικών στοιχείων
13. Χρόνος εφαρμογής των λιπασμάτων, μέθοδοι και οικονομικότητα λιπάνσεων
Εργαστηριακές ασκήσεις
1. Δειγματοληψία εδάφους και προετοιμασία δειγμάτων για ανάλυση (ξήρανση, προσδιορισμός υγρασίας εδαφικών δειγμάτων)
2. Συμπτωματολογία, διάγνωση και αντιμετώπιση διαταραχών θρέψης
3. Προσδιορισμός μηχανικής σύστασης του εδάφους
4. Προσδιορισμός του φαινόμενου ειδικού βάρους, πραγματικού ειδικού βάρους, και του πορώδους του εδάφους
5. Προσδιορισμός pH εδάφους
6. Προσδιορισμός ολικού και ενεργού ανθρακικού ασβεστίου στο έδαφος
7. Ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) του εδάφους
8. Προσδιορισμός ανταλλαξίμων κατιόντων του εδάφους, ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων, βαθμός κορεσμού από βάσεις
9. Προσδιορισμός N στο έδαφος
10. Προσδιορισμός αφομοιώσιμου P εδάφους
11. Προσδιορισμός ανταλλάξιμου Κ
12. Προσδιορισμός οργανικής ουσίας εδάφους
Προσδιορισμός μικροστοιχείων στο έδαφοςΘα χρησιμοποιηθεί συνδυασμός διδακτικών και μαθησιακών μεθόδων με στόχο την ενεργή συμμετοχή των φοιτητών και την πρακτική εφαρμογή των υπό εξέταση θεματικών ενοτήτων: διαλέξεις με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, ανάλυση και συζήτηση μελετών περίπτωσης σε πραγματικά επιχειρησιακά ζητήματα, βιωματικές (ομαδικές) ασκήσεις, καθώς και προβολή σχετικών video. Επίσης, οι φοιτητές/τριες θα εκπονήσουν ατομική ή ομαδική εργασία.
Επιπλέον, στο eclass αναρτώνται σε ηλεκτρονική μορφή άρθρα, οπτικοακουστικό υλικό διαλέξεων, διαδικτυακές διευθύνσεις, χρήσιμες πληροφορίες, μελέτες περίπτωσης και ασκήσεις για την εξάσκηση των φοιτητών/τριών.
Σκοπός του μαθήματος είναι :
Το μάθημα εκθέτει τους φοιτητές στις έννοιες των φυσικών πόρων και τα σύγχρονα προβλήματα που σχετίζονται με τη διαχείρισή τους και τις προκλήσεις του τομέα παραγωγής και ποιότητας τροφίμων. Ιδιαίτερα αναλύεται η αξία του εδάφους ως μέσο παραγωγής τροφίμων, και οι τρόποι
διαχείρισής του για την παραγωγή επαρκών και ποιοτικών προϊόντων, με σεβασμό στο περιβάλλον και τον καταναλωτή.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:
• έχει κατανοήσει τη λειτουργία και τις διαδικασίες γένεσης των εδαφών
• έχει κατανοήσει τα βασικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες των εδαφών, και τη σημασία τους για τα συστήματα παραγωγής και την ποιότητα τροφίμων
• έχει γνώση των εργαλείων και των τεχνικών της αειφορικής διαχείρισης των εδαφών για την παραγωγή τροφίμων
• μπορεί να καταρτίσει ένα πρόγραμμα λίπανσης που να βασίζεται στην αποτελεσματικότητα – οικονομικότητα – αειφορία
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
Ελληνική
• Brady, N.C., Weil R.R. (2015). Εδαφολογία: Η φύση και οι ιδιότητες των εδαφών. Εκδόσεις Έμβρυο, Αθήνα
• Παναγιωτόπουλος, Κ. (2016). Εδαφολογία. Εκδόσεις Γαρταγάνης Αγις-Σάββας, Αθήνα
• Γιάσογλου, Ν.Ι. (1995). Μαθήματα Εφαρμοσμένης Εδαφολογίας. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις ΓΠΑ, Αθήνα
Ξενόγλωσση
• Rowell, D.L. (1994). Soil Science: Methods and applications. Longman, London
• Plaster, Ε. (2008). Soil Science & Management, 4th ed. Thomson Delmar Publ., ΝΥ
• White, R.B. (2005). Principles & Practice of Soil Science. Blackwell Publ., UK
• Sys, I., Van Rast, E., Debaveye, J. (1991). Land evaluation. GADC, Belgium.
• Ashman, M., Puri, G. (2002). Essential Soil Science: A Clear and Concise Introduction to Soil Science. Wiley-Blackwell Publ., New Jersey
• Carter, M. (1993). Soil sampling and methods of analysis. Canadian Society of Soil Science. Ontario, Canada
• Leeper G.W., Uren N.C. (1993). Soil Science. An Introduction. Melbourne University Press, Melbourne, Australia
- Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
• Journal of Soil Science
• Journal of Environmental Quality
• European Journal of Soil Science
• Journal of Agriculture and Food Production
• Soil Science
• Soil Science Society of America Journal
• Soil and Tillage Research
• Developments in Soil Science
• Soil Technology
-Σημειώσεις Διδάσκοντα
