- Βασικές έννοιες περί πολιτιστικού τουρισμού, αειφορίας πολιτιστικών πόρων, φέρουσα ικανότητα πολιτιστικών προορισμών, Οι πολιτιστικοί πόροι ως βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και βασικός παράγοντας καινοτομίας. Πολιτιστικές διαδρομές, πολιτιστική πολυμορφία και ταυτότητα.
- Αρχές μνημειακής προστασίας και ολοκληρωμένης διατήρησης. Υλική και Άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Θεωρητικό και θεσμικό πλαίσιο, σύγχρονες πρακτικές και αναθεωρήσεις, Ελληνική και διεθνής νομοθεσία, διεθνείς οργανισμοί, συμβάσεις για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς
- Ζητήματα μνημειακών συνόλων, ιστορικών και παραδοσιακών οικισμών, ιστορικών κέντρων πόλεων, προστασία, εξυγίανση, αναβίωση, οργάνωση και διαχείριση.
- Ζητήματα αρχαιολογικών χώρων, θεωρητικές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις, νομοθετικό πλαίσιο διαχείρισης της αρχαιολογικής κληρονομιάς. Αρχαιολογία, μουσεία και κοινότητες, η κοινωνική σημασία της αρχαιολογικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς για το κοινό, δημόσια Αρχαιολογία, επιλογές στη διαχείριση της αρχαιολογικής κληρονομιάς, κριτικές προσεγγίσεις.
- Ζητήματα Μουσείων και μουσειολογικού σχεδιασμού. Ο ρόλος των Μουσείων στην τουριστική ανάπτυξη. Η κοινωνική τους σημασία και ο ρόλος τους στην προβολή και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μουσειακή πολιτική στην Ελλάδα. Ζητήματα οργάνωσης και διαχείρισης των Μουσείων. Στρατηγικές επικοινωνίας – Εκπαιδευτικά προγράμματα.
- Δημιουργικές – πολιτιστικές βιομηχανίες: Βασικές έννοιες, συστήματα ταξινόμησης, Σύνδεση των δημιουργικών- πολιτιστικών βιομηχανιών με την αστική – περιφερειακή ανάπτυξη και τον τουρισμό, ο ρόλος τους στην ανάπτυξη του δημιουργικού τουρισμού
- Ζητήματα branding, ταυτότητας και εικόνας των τουριστικών προορισμών: Στρατηγικές μάρκετινγκ και branding προορισμού με έμφαση στον τομέα του πολιτισμού, παραδείγματα από τη διεθνή και ελληνική εμπειρία.
Παραδείγματα εφαρμογών μνημειακής, αρχαιολογικής προστασίας και ανάδειξης πολιτιστικών πόρων με στόχο την τουριστική ανάπτυξη από τον ελληνικό και διεθνή χώρο.
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος αναμένεται πως οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση:
- Να αφομοιώσουν βασικές έννοιες σχετικές με τον πολιτισμό, την κουλτούρα, το πολιτιστικό απόθεμα τον πολιτιστικό τουρισμό, την αειφορία των πολιτιστικών πόρων και τη φέρουσα ικανότητά τους, τη θεωρία του υλικού πολιτισμού και τη σχέση μεταξύ υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς
- Να κατανοήσουν τη σημασία του πολιτισμού για τον τουρισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και το ρόλο του στην καινοτομία των τουριστικών αναπτυξιακών μοντέλων και τις διαπλεκόμενες και αλληλένδετες σχέσεις μεταξύ τουριστικής και κοινωνικής ανάπτυξης
- Να είναι σε θέση να αντιληφθούν τις σύγχρονες θεωρίες και το θεσμικό πλαίσιο προστασίας του πολιτιστικού αποθέματος ως θεμελιώδες κοινωνικό αγαθό και εγγύηση αειφορίας, τις πολύπλοκες διαπλοκές μεταξύ πολιτιστικών πόρων, τουρισμού και βιώσιμης ανάπτυξης και τις μεθόδους και τη σύγχρονη θεωρία χειρισμού τους
- Να είναι σε θέση να συμμετέχουν στον διεπιστημονικό διάλογο και να αποκτήσουν ικανότητες σχετικά με τον στρατηγικό σχεδιασμό και προγραμματισμό προορισμών πολιτιστικού τουρισμού
- Να μπορούν να αντιληφθούν τις ενέργειες και πρακτικές που είναι αναγκαίες για την ελκυστικότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη των τουριστικών προορισμών και τη δραστηριοποίηση των πολιτιστικών προϊόντων, σε σχέση με τη προστασία και ανάδειξη του πολιτιστικού τους αποθέματος,
- Να κατανοήσουν τις σχέσεις ερμηνείας πολιτιστικού και αρχαιολογικού αποθέματος και δημιουργίας κοινωνικής και εθνικής ταυτότητας
- Να κατανοήσουν τη συμβολή των τουριστικών υποδομών και τη σημασία του πολιτιστικού αποτυπώματος του χώρου, υλικού και άυλου, στη δημιουργία του βιώματος και της ποιοτικής εμπειρίας του ταξιδιώτη- τουρίστα στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης
- Να κατανοήσουν τις πολιτικές, τις αρχές και μεθόδους σχεδιασμού μουσείων και τις αρχές και πρακτικές του μουσειολογικού σχεδιασμού
- Να κατανοήσουν τα χαρακτηριστικά των δημιουργικών βιομηχανιών, τις επιπτώσεις της δικτύωσής τους, την εξέλιξη της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής ενίσχυσης των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών.
- Να κατανοήσουν τις θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές μάρκετινγκ και branding τόπου, καθώς και ειδικότερα αντικείμενα όπως διαμόρφωση της φήμης και της πολιτιστικής ταυτότητας, ο ρόλος του ψηφιακού marketing και των social media
- Να ασχοληθούν με την εφαρμογή των μεθόδων αυτών μέσα από την εκπόνηση εργασίας για συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης
Σκοπός του μαθήματος είναι να επισημάνει τη σημασία της Διαχείρισης και Ανάπτυξης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και των Πολιτιστικών Βιομηχανιών, να τονιστεί η συνθετότητα και πολυπλοκότητά τους, οι πολυσήμαντες διαπλοκές των παραγόντων που τις ορίζουν και οι ευαίσθητες ισορροπίες μεταξύ των δομικών τους στοιχείων.
Βασικά διδακτικά εγχειρίδια:
- Ψυχάρης Ι. & Παυλογεωργάτος Γ. (2022), «Οικονομικά του Πολιτισμού», Επιστημονική επιμέλεια μετάφρασης του βιβλίου Christiane Hellmanzik, Αθήνα Εκδόσεις Προπομπός
- Μπονάρου Χ. (2012), Οπτικός Πολιτισμός Και Τουρισμός, Αναπαραστάσεις της Ελλάδας στις Τουριστικές Καρτ Ποστάλ, Αθήνα, εκδόσεις Παπαζήση
- Γκαντζιάς Γ. (2020) Πολιτιστική Πολιτική, Χορηγία & Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, 2η έκδοση, Αθήνα Παπασωτηρίου
- Κόνσολα Ντ. (2006) Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική, Αθήνα, εκδόσεις Παπαζήση
Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία
- Richards, G. (1996) Cultural Tourism in Europe, CBI, Wallingford.
- Timothy, D. & Boyd, S. (2003) Heritage Tourism, Harlow: Prentice Hal
- Chountala, V, Chountalas, P, Magoutas A and Mavragani E (2019), The cultural route of Hercules: mapping the tourist's perspective. In press: International Journal of Tourism Policy.
- Mavragani, E (2018), Museum Services in the Era of Tourism, in (eds.) Bast, Gerald, Carayannis, Elias G., Campbell, David F. J. The Future of Museums, pp.37-47, Springer.
- Μαυραγάνη, E (2017), Στρατηγική Μάρκετινγκ Μουσείων για την Ενίσχυση του Τουρισμού, in Τουρισμός, Τουριστική Ανάπτυξη, Συμβολές Ελλήνων Επιστημόνων. Εκδόσεις Παπαζήση.
- Mavragani, E (2015), Greek Museums and Tourists’ Perceptions. An empirical research, Journal of the Knowledge Economy, Springer, 1-14.
- Μαυραγάνη, Ε (2015), Η συμβολή του μάρκετινγκ των ελληνικών μουσείων στην τουριστική ανάπτυξη, in Σοφία Αντωνιάδου, Ελένη Μαυραγάνη, Ιωάννης Πούλιος (eds), Πολιτισμός και Προοπτική. Η σημασία της στρατηγικής σε τέσσερις τομείς του πολιτισμού, pp. 99-107. Εκδόσεις Καστανιώτης.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά
Annals of Tourism Research
International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research
Tourism Management Tourismos
