ΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Δημογραφικές και πληθυσμιακές ανισότητες, περιφερειακή αστικοποίηση, περιφερειακή και τομεακή κατανομή της παραγωγής, περιφερειακές ανισότητες στην ευημερία.
ΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ: Γενικά περί Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωπαϊκή Ένωση και χωρικές ανισότητες, πληθυσμιακά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, επίπεδο ευημερίας και βιοτικό επίπεδο, απασχόληση – ανεργία, έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, γεωγραφική κατανομή της ανάπτυξης στην Ευρώπη.
ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Πρώτες θεωρίες 1930-60, θεωρίες 2ης γενιάς 1960-84, νεομαρξιστικές θεωρίες, πρόσφατες θεωρίες 1984 και μετά.
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: Η έννοια του πολλαπλασιαστή, γραφική παράσταση πολλαπλασιαστή, ο πολλαπλασιαστής σε πολυπεριφερειακό σύστημα, ο πολλαπλασιαστής στο υπόδειγμα οικονομικής βάσης, το γενικό υπόδειγμα εισροών – εκροών.
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: Ο πολλαπλασιαστής στο υπόδειγμα εισροών – εκροών, το πολυπεριφερειακό υπόδειγμα εισροών – εκροών, ο πολλαπλασιαστής στο πολυπεριφερειακό υπόδειγμα εισροών – εκροών, κατασκευή του περιφερειακού υποδείγματος, δευτερογενή περιφερειακά υποδείγματα, μικτά ή υβριδικά περιφερειακά υποδείγματα, ανάλυση του πολυπεριφερειακού οικονομετρικού υποδείγματος.
ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ: Η καμπύλη ζήτησης και προσφοράς εργασίας, υπόδειγμα αγοράς εργασίας, περιφερειακές αγορές εργασίας, διαπεριφερειακή μετακίνηση εργασίας, εργασία και διαπεριφερειακή κινητικότητα κεφαλαίου.
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ: Θεωρητικές προσεγγίσεις ερμηνείας της μετανάστευσης, κοινωνιολογικές θεωρίες (Sociological theories), οικονομικές θεωρίες (Economic theories), γεωγραφικές θεωρίες (Geographical theories), ενοποιημένες προσεγγίσεις (Unifying approaches), αίτια και προσδιοριστικοί παράγοντες μεταναστευτικών ροών, οι μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα.
ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Ο ρόλος των υποδομών στο πλαίσιο των θεωριών Περιφερειακής Ανάπτυξης, ταξινόμηση των επιδράσεων των υποδομών στην οικονομία, υποδομές, ενδογενής ανάπτυξη και διάχυση της ανάπτυξης, τοπικές υποδομές και κοινωνική ευημερία, ποσοτικές αναλύσεις.
ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Φυσικοί πόροι και οικονομική ανάπτυξη, ταξινόμηση των φυσικών πόρων, η χωρική κατανομή των φυσικών πόρων στην Ελλάδα, εμπειρική διερεύνηση της σχέσης φυσικών πόρων και ανάπτυξης στην Ελλάδα, τουρισμός και περιφερειακή ανάπτυξη, ανάλυση τουριστικής ελκυστικότητας μιας περιφέρειας.
ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Διάχυση της ανάπτυξης και τοπική ή ενδογενής ανάπτυξη, τοπική ανάπτυξη και παραγωγικοί συντελεστές, καινοτομία και ανάπτυξη, συμπλέγματα επιχειρήσεων (clusters) και καινοτομία, τεχνολογία και περιφερειακή ανταγωνιστικότητα, τεχνολογία και αύξηση παραγωγής, χωρική διάχυση της τεχνολογίας, επιχειρηματικότητα και ανάπτυξη, ανθρώπινο κεφάλαιο και ανάπτυξη, ενθάρρυνση για ενεργή συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού, εκπαίδευση, εμπειρία του προσωπικού των επιχειρήσεων και αποδοτικότητα.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ: Ανάλυση βασικών εννοιών, συσχέτιση, πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση (Multiple Linear Regression), Διωνυμική λογιστική παλινδρόμηση (Binomial Logistic Regression), Πολλαπλή ή Πολυωνυμική λογιστική παλινδρόμηση (Multinomial logistic regression), Ανάλυση Tobit (Tobit analysis), Γεωγραφικά σταθμισμένη παλινδρόμηση (Geographically Weighted Regression - GWR).
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ: Παραγοντική ανάλυση (Factor Analysis - FA), Ανάλυση κύριων συνιστωσών (Principal Component Analysis - PCA), Ανάλυση σε συστάδες (Cluster Analysis - CA), Η ανάλυση εισροών – εκροών, ανάλυση SWOT, Data Envelopment Analysis (DEA).
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΩΡΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑΣ: Γενικές έννοιες, μέθοδοι χωρικής εξάρτησης, ανάλυση χωρικών προτύπων, είδη χωρικών προτύπων (τυχαίο, κανονικό, ομαδοποιημένο), χωρική αυτοσυσχέτιση, γενικοί δείκτες (Morans I, Getis and Ord General G), τοπικοί δείκτες (Local Morans I - cluster and outlier analysis, Getis and Ord G* - Hot spot analysis).
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος αναμένεται πως οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση:
Να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το οικονομικό σύστημα των περιφερειών, ώστε να καταστεί δυνατή η εξήγηση των αιτίων που διαμορφώνουν και συντηρούν τις περιφερειακές ανισότητες και την άνιση κατανομή των δραστηριοτήτων σε έναν περιφερειακό ή εθνικό οικονομικό χώρο.
Να κατανοήσουν τις θεμελιώδεις έννοιες της περιφερειακής οικονομικής, τις βασικές οικονομικές δυνάμεις που αλληλεπιδρούν στο χώρο και του τρόπου με τον οποίο ο χώρος επηρεάζει τη διαμόρφωση της αγοράς.
Να κατανοήσουν την επέκταση της χρήσεως των εννοιών και εργαλείων της μικροοικονομικής αναλύσεως σε θέματα χώρου, να γνωρίσουν δείκτες και ποσοτικές μεθόδους μέτρησης περιφερειακής ανάπτυξης, διαπεριφερειακών ανισοτήτων, διαπεριφερειακών αλληλεπιδράσεων, περιφερειακών συγκλίσεων ή αποκλίσεων και να μετρήσουν με ποσοτικούς δείκτες τις περιφερειακές ανισότητες και να διακρίνουν ισχυρές και ασθενείς περιφέρειες.
Να γνωρίσουν το πώς λειτουργεί η οικονομία σε περιφερειακό επίπεδο, τον τρόπο κατανομής της οικονομικής ανάπτυξης στις περιφέρειες, τις σχέσεις που μπορούν να δημιουργηθούν μεταξύ περιφερειών και τη διαδικασία με την οποία η οικονομία μιας περιφέρειας αλληλεπιδρά στην οικονομία άλλων περιφερειών.
Να γνωρίζουν πώς η διαθεσιμότητα των παραγωγικών συντελεστών επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα στο χώρο, σε διαπεριφερειακό επίπεδο.
Η βασική βιβλιογραφία που θα χρησιμοποιηθεί είναι
Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία
- Πολύζος, Σ., (2011) Περιφερειακή Ανάπτυξη, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Πολύζος, Σ., (2015) Αστική Ανάπτυξη, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Γιώτη - Παπαδάκη, Ο., (2011) Εισαγωγή στην Οικονομική Γεωγραφία, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Κόνσολας, Ν., (1997) Σύγχρονη Περιφερειακή Οικονομική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
- Πετράκος Γ – Ψυχάρης Ι, (2016), Περιφερειακή ανάπτυξη στην Ελλάδα, Εκδόσεις Κριτική.
Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία
- Armstrong H. W. and Taylor J. (2000), Regional Economics and Policy, Oxford: Blackwell
- Pike A., Rodriguez-Pose A. and Tomaney J. (2006), Local and Regional Development, New York: Routledge.
- Pike A., Rodriguez-Pose A. and Tomaney J. (2010), Handbook of Local and Regional Development, New York: Routledge.
- Rodrigue, J. P., Comtois, C., Slack, B., (2013) The Geography of Transport Systems, New York, Routledge Publications.
Ενδεικτική Αρθρογραφία
- Amin, A. (1999). An institutionalist perspective on regional economic development. International journal of urban and regional research, 23(2), 365-378.
- Bebbington, A. (2003). Global networks and local developments: Agendas for development geography. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 94(3), 297-309.
- Coe, N. M., Hess, M., Yeung, H. W. C., Dicken, P., & Henderson, J. (2004). ‘Globalizing’regional development: a global production networks perspective. Transactions of the Institute of British geographers, 29(4), 468-484.
- Coe, N. M., Hess, M., Yeung, H. W. C., Dicken, P., & Henderson, J. (2004). ‘Globalizing’regional development: a global production networks perspective. Transactions of the Institute of British geographers, 29(4), 468-484.
- Cook, I. R. (2010). Policing, partnerships, and profits: the operations of Business Improvement Districts and Town Center Management schemes in England. Urban Geography, 31(4), 453-478.
- Cullen, I., & Godson, V. (1975). Urban networks: the structure of activity patterns. Progress in planning, 4, 1-96.
- Gibbs, D., Deutz, P., & Proctor, A. (2005). Industrial ecology and eco‐industrial development: A potential paradigm for local and regional development?. Regional studies, 39(2), 171-183.
- Glasson, J. (2003). The widening local and regional development impacts of the modern universities-a tale of two cities (and north-south perspectives). Local Economy, 18(1), 21-37.
- Hadjimichalis, C., & Hudson, R. (2007). Rethinking local and regional development: Implications for radical political practice in Europe. European Urban and Regional Studies, 14(2), 99-113.
- Hilhorst, J. G. (1998). Industrialization and local/regional development revisited. Development and change, 29(1), 1-26.
- Jamali, D. (2004). Success and failure mechanisms of public private partnerships (PPPs) in developing countries: Insights from the Lebanese context. International Journal of Public Sector Management, 17(5), 414-430.
- Kotler, P., & Gertner, D. (2002). Country as brand, product, and beyond: A place marketing and brand management perspective. Journal of brand management, 9(4), 249-261.
- Malecki, E. J. (1993). Entrepreneurship in regional and local development. International regional science review, 16(1-2), 119-153.
- Malecki, E. J. (1997). Technology and economic development: the dynamics of local, regional, and national change.
- Matten, D., & Moon, J. (2004). Corporate social responsibility. Journal of business Ethics, 54(4), 323-337.
- McWilliams, A. (2000). Corporate social responsibility. Wiley Encyclopedia of Management.
- Park, C. W., Jaworski, B. J., & Maclnnis, D. J. (1986). Strategic brand concept-image management. The Journal of Marketing, 135-145.
- Pike, A., Rodríguez-Pose, A., & Tomaney, J. (2007). What kind of local and regional development and for whom?. Regional studies, 41(9), 1253-1269.
- Trigilia, C. (2001). Social capital and local development. European journal of social theory, 4(4), 427-442.
Άλλη σχετική ενδεικτική βιβλιογραφία
- Λαμπριανίδης Λ. (2014), Οικονομική Γεωγραφία, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη.
- McCann Ph. (1992), Αστική και Περιφερειακή Οικονομική, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Armstrong H. & J. Taylor (2000), Regional Economics and Policy, Massachusetts: Blackwell
- Thirlwall A. (1999), Μεγέθυνση και Ανάπτυξη, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση (2001).
- Παπαδασκαλόπουλος Αθ. (2000), Μέθοδοι Περιφερειακής Ανάλυσης, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση.
- Σκούντζος Θ. (1993), Περιφερειακή Οικονομική Ανάλυση και Πολιτική, Αθήνα, Εκδόσεις Σταμούλη.
- Castells M. (1989), The Informational City, Oxford: Blackwell.
- Dicken P. (2007), Global Shift: mapping the changing Contours of the World Economy, London: Sage.
- Krugman P. (2000), The Return of Depression Economics, New York: Norton and Company.
- Porter M. E. (1990), The Competitive Advantage of Nations, New York: Free Press.
- Scott J. A. (1998), Regions and the World Economy: The coming Shape of Global Production, Competition and Political Order, Oxford: Oxford University Press
- Amin A. and Thrift N. (1994), Globalization, Institutions, and Regional Development in Europe, Oxford University Press.
- Harvey D. (2006), Spaces of Global Capitalism: A Theory of Uneven Geographical Development, London: Verso.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά
Entrepreneurship and Regional Development (Taylor & Francis)
Environment & Urbanization (SAGE)
Environment and Planning (SAGE)
International Journal of Innovation and Regional Development (Interscience)
Journal of Economic Geography (Oxford)
Journal of Regional Science (Wiley)
Journal of the American Planning Association (Taylor & Francis)
Networks and Spatial Economics (Springer)
Papers in Regional Science (Wiley)
Environment and Planning A: Economy and Space (SAGE)
Planning Practice and Research (Taylor & Francis)
Region (ERSA)
Regional Science and Urban Economics (Elsevier)
Regional Science Inquiry (H.A.R.S.)
Regional Studies (Taylor & Francis)
Review of Urban & Regional Development Studies (Wiley)
The Annals of Regional Science (Springer)
Δημήτριος Τσιώτας
Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα ΠΟΑ, ΓΠΑ και κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
