- TΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ: Οικονομική Γεωγραφία, Οικονομική του Χώρου και Περιφερειακή Οικονομική (Περιφερειακή Επιστήμη, ορισμός της περιφέρειας και της ανάπτυξης, το περιφερειακό πρόβλημα, αίτια των περιφερειακών ανισοτήτων, η οικονομική δραστηριότητα και η γεωγραφία, οι φυσικοί πόροι ως συντελεστής της παραγωγής, οι τρεις τομείς της παραγωγής, ανάπτυξη αστικών συγκεντρώσεων).
- TΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ: Βασικές έννοιες της Περιφερειακής Επιστήμης (στοιχεία περιφερειακών λογαριασμών, ακαθάριστο και καθαρό περιφερειακό προϊόν, περιφερειακό και περιφερειακό διαθέσιμο εισόδημα, κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η παραγωγικότητα της περιφερειακής οικονομίας, επίπεδο ευημερίας περιφέρειας, πραγματικό και ονομαστικό ΑΕΠ, συναρτήσεις παραγωγής).
- TΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ: Βασικές έννοιες της Περιφερειακής Επιστήμης (αποδόσεις κλίμακας παραγωγής, ο νόμος της φθίνουσας οριακής παραγωγικότητας, παράγοντες αποτελεσματικότητας επιχειρήσεων, οικονομίες κλίμακας και συγκέντρωσης, άλλα περιφερειακά μεγέθη και μακροοικονομικά χαρακτηριστικά, η ειδίκευση της περιφερειακής οικονομίας, δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, βαθμός αστικοποίησης και πυκνότητα πληθυσμού, ποιότητα εργασίας, δημογραφικές μεταβολές, περιβαλλοντικά στοιχεία, περιφερειακή ανταγωνιστικότητα).
- ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: μέτρα χωρικής και περιφερειακής στατιστικής (ο χώρος ως μαθηματική έννοια, μετρικές συναρτήσεις, στατιστικά μέτρα θέσης και διασποράς, μέτρηση των χωρικών συγκεντρώσεων και διαφοροποιήσεων).
- ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Μέτρα χωρικής και περιφερειακής στατιστικής (στατιστικά μέτρα χωρικής θέσης και διασποράς, δείκτες τοπικής ειδίκευσης, δείκτες χωροταξικής συγκέντρωσης ή εγκατάστασης δραστηριότητας).
- ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Μέτρα και υποδείγματα χωρικής οικονομετρίας (δείκτης Theil, καμπύλη Lorenz, συντελεστής Gini, συντελεστής συγκέντρωσης, συντελεστής Florence, συντελεστής Gini – Hirschman, ανάλυση απόκλισης - συμμετοχής, νόμος περιοχών αγοράς Reilly, υποδείγματα χωρικής αλληλεξάρτησης).
- ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Χωρικά δίκτυα (μοντελοποίηση συστημάτων χωρικής αλληλεπίδρασης σε γράφους, επιστημολογική προσέγγιση των χωρικών δικτύων, χωρικά δίκτυα και πεδία εφαρμογών, εννοιολογικοί προσδιορισμοί στη μελέτη των χωρικών δικτύων, επιπεδότητα, εργαλεία μοντελοποίησης χωρικών δικτύων, μέτρα χώρου και τοπολογίας, μέτρα κεντρικότητας).
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: οι περιφερειακές ανισότητες στην Ελλάδα (Δημογραφικές και πληθυσμιακές ανισότητες, περιφερειακή αστικοποίηση, περιφερειακή και τομεακή κατανομή της παραγωγής, περιφερειακές ανισότητες στην ευημερία, παραγωγικός δυναμισμός).
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: οι περιφερειακές ανισότητες στην Ευρώπη (Γενικά περί Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωπαϊκή Ένωση και χωρικές ανισότητες, πληθυσμιακά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, επίπεδο ευημερίας και βιοτικό επίπεδο, απασχόληση – ανεργία, έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, γεωγραφική κατανομή της ανάπτυξης στην Ευρώπη).
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: θεωρίες περιφερειακής ανάπτυξης (πρώτες θεωρίες 1930-60, θεωρίες 2ης γενιάς 1960-84, νεομαρξιστικές θεωρίες, πρόσφατες θεωρίες 1984 και μετά).
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Περιφερειακοί πολλαπλασιαστές και περιφερειακή ανάλυση (η έννοια του πολλαπλασιαστή, γραφική παράσταση πολλαπλασιαστή, ο πολλαπλασιαστής σε πολυπεριφερειακό σύστημα, ο πολλαπλασιαστής στο υπόδειγμα οικονομικής βάσης, το γενικό υπόδειγμα εισροών – εκροών).
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Περιφερειακοί πολλαπλασιαστές και περιφερειακή ανάλυση (ο πολλαπλασιαστής στο υπόδειγμα εισροών – εκροών, το πολυπεριφερειακό υπόδειγμα εισροών – εκροών, ο πολλαπλασιαστής στο πολυπεριφερειακό υπόδειγμα εισροών – εκροών, κατασκευή του περιφερειακού υποδείγματος, δευτερογενή περιφερειακά υποδείγματα, μικτά ή υβριδικά περιφερειακά υποδείγματα, ανάλυση του πολυπεριφερειακού οικονομετρικού υποδείγματος).
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Διαπεριφερειακή αγορά εργασίας και κινητικότητα κεφαλαίου (Η καμπύλη ζήτησης και προσφοράς εργασίας, υπόδειγμα αγοράς εργασίας, περιφερειακές αγορές εργασίας, διαπεριφερειακή μετακίνηση εργασίας, εργασία και διαπεριφερειακή κινητικότητα κεφαλαίου).
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος αναμένεται πως οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση:
Να κατανοήσουν τις θεμελιώδεις έννοιες της περιφερειακής επιστήμης, της περιφερειακής οικονομικής και ανάπτυξης και της χωρικής ανάλυσης.
Να γνωρίζουν τις οι βασικές οικονομικές δυνάμεις που αλληλεπιδρούν στο χώρο, να κατανοήσουν τα αίτια που προκαλούν τις περιφερειακές ανισότητες και τις χωρικές τους σχέσεις, να κατανοήσουν πώς ο χώρος επηρεάζει τη στρατηγική ανταγωνισμού των επιχειρήσεων και πώς αυτός επηρεάζει τη κατανομή των επιχειρήσεων στο χώρο.
Να κατανοήσουν την επέκταση της χρήσεως των εννοιών και εργαλείων της μικροοικονομικής αναλύσεως σε θέματα χώρου, να γνωρίσουν δείκτες και ποσοτικές μεθόδους μέτρησης περιφερειακής ανάπτυξης, διαπεριφερειακών ανισοτήτων, διαπεριφερειακών αλληλεπιδράσεων, περιφερειακών συγκλίσεων ή αποκλίσεων και να μετρήσουν με ποσοτικούς δείκτες τις περιφερειακές ανισότητες και να διακρίνουν ισχυρές και ασθενείς περιφέρειες.
Να γνωρίσουν το πώς δημιουργείται και ενισχύεται η ανάπτυξη σε περιφερειακό επίπεδο, το ρόλο των επενδύσεων και των υποδομών, των διαφορετικών πολιτικών περιφερειακής ανάπτυξης και κινήτρων, των περιφερειακών θεσμών και τον τρόπο κατανομής της οικονομικής ανάπτυξης στις περιφέρειες.
Να γνωρίσουν τις διαφορετικές σχέσεις που μπορούν να δημιουργηθούν μεταξύ περιφερειών και τη διαδικασία με την οποία η ανάπτυξη μιας περιφέρειας συνεισφέρει στην ανάπτυξη άλλων περιφερειών, να γνωρίσουν διαφορετικές σχολές σκέψης γύρω από αυτό το ζήτημα και τις ευρύτερες διαπεριφερειακές σχέσεις.
Να γνωρίζουν πώς η διαθεσιμότητα φυσικών πόρων, εργατικού, δυναμικού, τεχνολογίας και πληροφορίας επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα στο χώρο και πώς δημιουργεί κάτω από προϋποθέσεις, συστάδες επιχειρήσεων και συγκεντροποίηση ή διασπορά της οικονομικής δραστηριότητας.
Η βασική βιβλιογραφία που θα χρησιμοποιηθεί είναι
Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία
- Πολύζος, Σ., (2011) Περιφερειακή Ανάπτυξη, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Πολύζος, Σ., (2015) Αστική Ανάπτυξη, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Γιώτη - Παπαδάκη, Ο., (2011) Εισαγωγή στην Οικονομική Γεωγραφία, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Κόνσολας, Ν., (1997) Σύγχρονη Περιφερειακή Οικονομική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία
- Armstrong H. W. and Taylor J. (2000), Regional Economics and Policy, Oxford: Blackwell
- Pike A., Rodriguez-Pose A. and Tomaney J. (2006), Local and Regional Development, New York: Routledge.
- Pike A., Rodriguez-Pose A. and Tomaney J. (2010), Handbook of Local and Regional Development, New York: Routledge.
- Rodrigue, J. P., Comtois, C., Slack, B., (2013) The Geography of Transport Systems, New York, Routledge Publications.
Ενδεικτική Αρθρογραφία
- Amin, A. (1999). An institutionalist perspective on regional economic development. International journal of urban and regional research, 23(2), 365-378.
- Bebbington, A. (2003). Global networks and local developments: Agendas for development geography. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 94(3), 297-309.
- Polyzos, S., Tsiotas, D., (2020) “The contribution of transport infrastructures to the economic and regional development: a review of the conceptual framework”, Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, 15(1), pp.5-23.
- Coe, N. M., Hess, M., Yeung, H. W. C., Dicken, P., & Henderson, J. (2004). ‘Globalizing’regional development: a global production networks perspective. Transactions of the Institute of British geographers, 29(4), 468-484.
- Coe, N. M., Hess, M., Yeung, H. W. C., Dicken, P., & Henderson, J. (2004). ‘Globalizing’regional development: a global production networks perspective. Transactions of the Institute of British geographers, 29(4), 468-484.
- Cook, I. R. (2010). Policing, partnerships, and profits: the operations of Business Improvement Districts and Town Center Management schemes in England. Urban Geography, 31(4), 453-478.
- Cullen, I., & Godson, V. (1975). Urban networks: the structure of activity patterns. Progress in planning, 4, 1-96.
- Friedmann, J. (1966). Regional development policy: a case study of Venezuela (No. HT395. V4 F7).
- Gibbs, D., Deutz, P., & Proctor, A. (2005). Industrial ecology and eco‐industrial development: A potential paradigm for local and regional development?. Regional studies, 39(2), 171-183.
- Glasson, J. (2003). The widening local and regional development impacts of the modern universities-a tale of two cities (and north-south perspectives). Local Economy, 18(1), 21-37.
- Hadjimichalis, C., & Hudson, R. (2007). Rethinking local and regional development: Implications for radical political practice in Europe. European Urban and Regional Studies, 14(2), 99-113.
- Hilhorst, J. G. (1998). Industrialization and local/regional development revisited. Development and change, 29(1), 1-26.
- Jamali, D. (2004). Success and failure mechanisms of public private partnerships (PPPs) in developing countries: Insights from the Lebanese context. International Journal of Public Sector Management, 17(5), 414-430.
- Kotler, P., & Gertner, D. (2002). Country as brand, product, and beyond: A place marketing and brand management perspective. Journal of brand management, 9(4), 249-261.
- Malecki, E. J. (1993). Entrepreneurship in regional and local development. International regional science review, 16(1-2), 119-153.
- Malecki, E. J. (1997). Technology and economic development: the dynamics of local, regional, and national change.
- Matten, D., & Moon, J. (2004). Corporate social responsibility. Journal of business Ethics, 54(4), 323-337.
- McWilliams, A. (2000). Corporate social responsibility. Wiley Encyclopedia of Management.
- Park, C. W., Jaworski, B. J., & Maclnnis, D. J. (1986). Strategic brand concept-image management. The Journal of Marketing, 135-145.
- Pike, A., Rodríguez-Pose, A., & Tomaney, J. (2007). What kind of local and regional development and for whom?. Regional studies, 41(9), 1253-1269.
- Trigilia, C. (2001). Social capital and local development. European journal of social theory, 4(4), 427-442.
Άλλη σχετική ενδεικτική βιβλιογραφία
- Λαμπριανίδης Λ. (2014), Οικονομική Γεωγραφία, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη.
- McCann Ph. (1992), Αστική και Περιφερειακή Οικονομική, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
- Armstrong H. & J. Taylor (2000), Regional Economics and Policy, Massachusetts: Blackwell
- Thirlwall A. (1999), Μεγέθυνση και Ανάπτυξη, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση (2001).
- Παπαδασκαλόπουλος Αθ. (2000), Μέθοδοι Περιφερειακής Ανάλυσης, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση.
- Σκούντζος Θ. (1993), Περιφερειακή Οικονομική Ανάλυση και Πολιτική, Αθήνα, Εκδόσεις Σταμούλη.
- Castells M. (1989), The Informational City, Oxford: Blackwell.
- Dicken P. (2007), Global Shift: mapping the changing Contours of the World Economy, London: Sage.
- Krugman P. (2000), The Return of Depression Economics, New York: Norton and Company.
- Porter M. E. (1990), The Competitive Advantage of Nations, New York: Free Press.
- Scott J. A. (1998), Regions and the World Economy: The coming Shape of Global Production, Competition and Political Order, Oxford: Oxford University Press
- Amin A. and Thrift N. (1994), Globalization, Institutions, and Regional Development in Europe, Oxford University Press .
- Harvey D. (2006), Spaces of Global Capitalism: A Theory of Uneven Geographical Development, London: Verso.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά
Journal of Economic Geography (Oxford)
The Annals of Regional Science (Springer)
Regional Studies (Taylor & Francis)
Entrepreneurship and Regional Development (Taylor & Francis)
Review of Urban & Regional Development Studies (Wiley)
Environment and Planning A: Economy and Space (SAGE)
Environment and Planning B: Planning and design (SAGE)
Environment and Planning C: Government and Policy (SAGE)
Environment and Planning D: Society and Space (SAGE)
Regional Science and Urban Economics (Elsevier)
International Journal of Innovation and Regional Development (Interscience)
Region (ERSA)
Regional Science Inquiry (H.A.R.S.) Networks and Spatial Economics (Springer)