ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Τμήμα Επιστήμης
Φυτικής Παραγωγής

Φυσιολογία Καταπονήσεων των Φυτών

Περιεχόμενο Μαθήματος

ΘΕΩΡΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Ια. Αβιοτικοί (μη ανθρωπογενείς) παράγοντες καταπόνησης Εισαγωγή-ορισμοί Υδατική καταπόνηση Αλατότητα Ακραίες θερμοκρασίες Ακτινοβολία Ανεπάρκεια οξυγόνου Μηχανική καταπόνηση Οξειδωτική καταπόνηση ΕΝΟΤΗΤΑ Ιβ. Αβιοτικοί (ανθρωπογενείς) παράγοντες καταπόνησης Βαρέα μέταλλα Ρύπανση της ατμόσφαιρας Οι επιπτώσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων σε πλανητικό επίπεδο: Οι κλιματικές αλλαγές ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ. Βιοτικοί παράγοντες καταπόνησης Η άμυνα των φυτών έναντι βιοτικών παραγόντων καταπόνησης- οι δευτερογενείς μεταβολίτες Η θεμελιώδης προϋπάρχουσα άμυνα Η επαγόμενη άμυνα έναντι παθογόνων Η επαγόμενη άμυνα έναντι εντόμων Παρασιτικά φυτά Μηχανισμοί προστασίας των φυτικών ιστών από τη τοξική δράση των αμυντικών μεταβολιτών Εξουδετέρωση της άμυνας από τα παθογόνα και τους εχθρούς ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ. Αλληλεπιδράσεις παραγόντων καταπόνησης Στα φυσικά οικοσυστήματα αλλά και στις καλλιέργειες τα φυτά υπόκεινται σε περισσότερες της μιας καταπονήσεις ΕΝΟΤΗΤΑ ΙV. Βιοτεχνολογικές προσεγγίσεις ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1. Ξηρασία ΑΣΚΗΣΗ 1. Επίδραση υδατικής καταπόνησης σε φυσιολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά φυτών κριθαριού 2. Αλατότητα ΑΣΚΗΣΗ 2. Η επίδραση του NaCl στη βλάστηση των σπερμάτων. ΑΣΚΗΣΗ 3. Αλατότητα εδάφους και παχυμορφισμός των φύλλων. 3. Ένταση Ακτινοβολίας ΑΣΚΗΣΗ 4. Ανατομικά και Φυσιολογικά χαρακτηριστικά φύλλων σκιάς και φύλλων φωτός. 4. Άμυνα έναντι βιοτικών παραγόντων καταπόνησης ΑΣΚΗΣΗ 5. Ποιοτική ανίχνευση της έκλυσης υδροκυανίου από το τραυματισμένο ενδοσπέρμιο των πικραμυγδάλων. ΑΣΚΗΣΗ 6. Έλεγχος της παρουσίας φαινολοξειδασών σε φύλλα.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Η Πρώτη ενότητα του μαθήματος είναι αφιερωμένη σε αβιοτικούς παράγοντες καταπόνησης, οι οποίοι από πλευράς σημαντικότητας και επίδρασεων στις αποδόσεις των καλλιεργειών αποκτούν προτεραιότητα. Εξετάζονται οι επιπτώσεις τους στη δομή και λειτουργία των φυτικών οργανισμών, με έμφαση στα καλλιεργούμενα είδη, και οι μηχανισμοί μέσω των οποίων τα φυτά αντεπεξέρχονται τις αντίξοες συνθήκες. Η γνώση των μηχανισμών αυτών αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για μια σειρά καλλιεργητικών παρεμβάσεων, αλλά και για μελέτες βελτίωσης ή για βιοτεχνολογικές εφαρμογές. Στη Δεύτερη ενότητα εξετάζονται οι ανθρωπογενείς παράγοντες κατάπόνησης έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα υπόβαθρο γνώσεων σχετικά με τις επιπτώσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και των αλλαγών που επιφέρουν στη χλωρίδα και στις καλλιέργειες του πλανήτη (και ως εκ τούτου και στην επιβίωση του ανθρώπινου είδους). Η απόκτηση του υποβάθρου αυτού επιτρέπει την αξιοποίηση των φυτικών οργανισμών από γνώστες που σέβονται τον πλανήτη που τους φιλοξενεί. Στην Τρίτη ενότητα εξετάζονται οι βιοτικοί παράγοντες καταπόνησης, οι επιπτώσεις τους στη δομή και λειτουργία των φυτικών οργανισμών και οι μηχανισμοί μέσω των οποίων τα φυτά αμύνονται. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στους δευτερογενείς μεταβολίτες, τα μόρια τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των βιοτικών παραγόντων καταπόνησης και στη συνέχεια εξετάζονται η προϋπάρχουσα και η επαγώμενη άμυνα. Η γνώση των αμυντικών μηχανισμών αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για τη κατανόηση των μαθημάτων της Φυτοπαθολογίας και της Φαρμακολογίας, αλλά και για μια σειρά εφαρμογών όπως της παραγωγής βιολογικά δραστικών ουσιών, φαρμάκων και καλλυντικών. Στη Τρίτη ενότητα γίνεται μια προσπάθεια παρουσίασης των συνεπειών της συνύπαρξης περισσότερων του ενός παραγόντων καταπόνησης στη δομή και λειτουργία των φυτικών ειδών καθώς και των αντίστοιχων αντιδράσεών τους, επειδή οι συνθήκες που διαμορφώνονται προσομοιάζουν πλέον με τις ρεαλιστικές συνθήκες πεδίου και αγρού. Τέλος αναπτύσσονται ορισμένες απόψεις σχετικά με τις υπάρχουσες αλλά και τις πιθανές βιοτεχνολογικές εφαρμογές που βασίζονται στις γνώσεις υποβάθρου που αποκτήθηκαν.

Βιβλιογραφία

Φυσιολογία Καταπονήσεων των Φυτών 2012. Γ. Καραμπουρνιώτης, Γ. Λιακόπουλος, Δ. Νικολόπουλος. Εκδόσεις Εμβρυο

Διδάσκοντες

2105294331
brestapan@aua.gr
Επίκουρη Καθηγήτρια Λειτουργικής Ανατομίας Φυτών-Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας
2105294289
gliak@aua.gr
Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσιολογίας Καταπονήσεων των Φυτών. Τα ερευνητικά του αντικείμενα περιλαμβάνουν τη φωτοσύνθεση υπό […]

NEWSLETTER

Το Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής (ΕΦΠ) του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ) είναι το πρώτο αμιγές Πανεπιστημιακό Τμήμα Φυτικής Παραγωγής στην Ελλάδα και ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1989 (Π.Δ. 377/16-6-89, ΦΕΚ 166Α΄)
linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram Μετάβαση στο περιεχόμενο