Σκοπός του μαθήματος είναι να δώσει τις απαραίτητες γενικές γνώσεις στο αντικείμενο της
Γεωλογίας και Γεωμορφολογίας με ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο των φυσικών πόρων.
Μέσα από τις παραδόσεις, τις εργαστηριακές ασκήσεις και την άσκηση υπαίθρου
επιδιώκεται η κατανόηση των φοιτητών στις ενδογενείς και εξωγενείς φυσικές διεργασίες
που λαμβάνουν χώρα και διαμορφώνουν το ανάγλυφο και τα πετρώματα της Γης. Το
γεωπεριβάλλον καθορίζει τον τρόπο και την ποιότητα ζωής μας. Η γνώση των γεωλογικών
διεργασιών προσφέρει μια πολύτιμη πληροφόρηση για τη λειτουργία του πλανήτη και την
βέλτιστη αξιοποίηση των φυσικών πόρων με άμεσα οφέλη στην πρόληψη, τον σχεδιασμό
και την αειφόρο ανάπτυξη. Παράλληλα εκθέτει τα προβλήματα που δημιουργεί μια
ανθρωποκεντρική προσέγγιση όταν αυτή αγνοεί τους νόμους της φύσης. Η Γεωλογία έχει
σημαντική επίδραση στην καθημερινότητά μας τόσο άμεση (π.χ. σεισμοί, πλημμύρες,
κατολισθήσεις κτlπ) όσο και έμμεση (π.χ. ανάγλυφο της χώρας, χώροι καλλιέργειας,
λιμναία, ποτάμια και καρστικά συστήματα, βιοποικιλότητα κτλπ). Παράλληλα η γεωλογία
παρέχει τις πρώτες ύλες για πολλά από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε (π.χ. από δομικά
υλικά, πολύτιμους λίθους έως υλικά υψηλής τεχνολογίας και ενεργειακές πρώτες ύλες),
ενώ επηρεάζει άμεσα τους εδαφικούς και υδατικούς πόρους. Ο Ελληνικός χώρος αποτελεί
ένα παγκόσμιας σημασίας φυσικό εργαστήριο για την μελέτη των γεωλογικών διεργασιών.
Η Ελλάδα είναι γνωστό ότι αποτελεί την πλέον σεισμογενή χώρα της Ευρώπης όπου και
εκλύεται σχεδόν το 50% της σεισμικής ενέργειας της Ευρώπης.
Στο μάθημα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο της Γεωλογίας και της Γεωμορφολογίας σε
ότι αφορά:
1) Στα τεχνικά έργα με έμφαση στα εγγειοβελτιωτικά έργα. Ο ρόλος της γεωλογίας
στο σχεδιασμό στην παρακολούθηση των τεχνικών έργων και την προστασία τους
από φυσικές καταστροφές.
2) Τους εδαφικούς πόρους. Το έδαφος έχει άμεση σχέση με το μητρικό πέτρωμα και
τα ορυκτά που το δομούν. Παράλληλα με τη δημιουργία των εδαφών μεγάλη
σημασία έχει η μεταφορά των ιζημάτων μέσω των διεργασιών και μηχανισμών
διάβρωσης και ιζηματογένεσης.
3) Τους υδατικούς πόρους. Ο ρόλος του αναγλύφου, των υδρολογικών λεκανών και
της υδατοπερατότητας των γεωλογικών σχηματισμών καθορίζει την επάρκεια του
υπόγειου και επιφανειακού νερού, ενώ επηρεάζει καθοριστικά το υδρολογικό και
υδρογεωλογικό ισοζύγιο.
4) Στην βιοποικιλότητα ή οποία επηρεάζεται άμεσα από το γεωπεριβάλλον, την
ποικιλία ορυκτών και πετρωμάτων, την υδροχημεία, την γεωθερμική βαθμίδα, και
την γεωμορφολογία. Ο Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μεγάλη πολυπλοκότητα
πετρωμάτων και δομών, από έντονο και πολύπλοκο ανάγλυφο και διαφορετικά
γεωδυναμικά καθεστώτα. Όλα αυτά συνηγορούν στην υψηλή βιοποικιλότητα και
την ανάπτυξη ενδημικών ειδών.
Παράλληλα, το μάθημα προσβλέπει στην εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες της
παραμόρφωσης των πετρωμάτων, στη μετάδοση βασικών γνώσεων σχετικών με τα
υπόγεια νερά και τη σχέση τους με τους γεωλογικούς σχηματισμούς μέσα στους οποίους
κινούνται και αποθηκεύονται. Οι φοιτητές θα κατανοήσουν και θα αξιολογήσουν τους
παράγοντες που καθορίζουν την ποσότητα και ποιότητα των υδατικών πόρων, την σωστή
διαχείρισή τους και την κατασκευή υδροληπτικών έργων.
Απώτερoς στόχoς τoυ μαθήματος, μέσα από τη γεωλoγική και περιβαλλoντική εκπαίδευση,
είναι η συμβoλή στην πρoστασία τoυ περιβάλλoντoς μέσα από την γνώση για τους
κανόνες της φύσης. Οι φοιτητές αναμένεται να κατανοήσουν τις αλλοιώσεις και την
υποβάθμιση που επιφέρουν οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες στο γεωπεριβάλλον, ενώ
θα είναι σε θέση να εκτιμήσουν τους γεωλογικούς κινδύνους όπως είναι οι σεισμοί, οι
πλημμύρες, οι κατολισθήσεις, η διάβρωση κ.λ.π.